Dochie's Destiny

මාගේත් මල්වත්තේ මල් කුමරියගේත් ඉංග්‍රීසි පංතිය සතුටුදායක ලෙස ඉදිරියටම කෙරීගෙන ගියේය. එපමණක් නොව බුදුන් කෙරෙහි වූ අන්ධ භක්තිය ඇගෙන් තුරන් වනු දැක මම සතුටටද පත් වුණෙමි.

ඩෝචීගේ දෛවය

මේ ඉගැන්වීම් කටයුතු සඳහා ඒ වනවිට මා රජයේ පාසලක පෘතුගීසි සම්භවයකින් පැවත එන ගුරුවරයෙකුගෙන් උදව් උපකාරද ලබාගෙන තිබුණි. ඔහු සෑහෙන උනන්දුවකින් මාගේ උත්සහයට අනුබල දුන්නේය. මෙලෙසට ඉතා ඉක්මනින්ම දින සති මාස ගෙවී ගියේය. සතියට දෙවරක්, මමද ඩොචීද නෑඹුල් දොඩම් ගසක් පාමුල සෙවණේ හිඳ අපගේ පංතිය පැවැත්වීමු.

Tea Pluckers photographed by Skeen & Co. [Image Courtesy: www.imagesofceylon.com]

ග්‍රීෂ්ම සමයේ අවසාන කාලයේදී ඉදිරියට එන ඵලදාව නෙළීම් කටයුතු සඳහා මලබාර් කුලී සේවකයන් සොයා මාගේ වත්තෙන් බැහැරට යන්නට මට සිදුවිය. එය රට හරහා ගොස් ඉන්දියානු වෙරළ තීරය කරා යා යුතු ගමනකි. මාස දෙකක්ම මේ නිසා මා වත්තේ සිටියේ නැත. අගෝස්තු මාසයේ කදිම සිහිල් දිනයක මල්වත්ත ගම්මානයට යාබද තැනිතලා බිම් මතින් මම නැවත බංගලාව කරා එන්නට වූයෙමි. දහවල් හිරුගේ හිරු රැස් පතිත වුණු වනපෙතේ ගහකොළත් උයන් තෙරේ තුරු වැලත් මහත් දීප්තියකින් බැබළිණි.  කඳු මුදුනේ සිට ගලා ආ දොළ පහර දැකුම්කළු ලෙස දිය රැළි නංවමින් ගල් පර මතින් පහළට ගලා බැස ගියේය. නමුත් මා දැන සිටි ගම්මානය තව දුරටත් එහි නොවිණි. කලකෝලහල සහ කෝපාන්විත වදන් නිරන්තරයෙන් එහි ඇසෙන්නට විණි. පැරණි පීතෘමූලික සාමයත් සරලබවත් ඉන් ගිලිහී ගොස් ඇත. ධ්‍යානයකට සමවැදුණාක් සේ අසුපිට එද්දි ඩොචීගේ කුඩා ගෙවත්ත ඉදිරියේ අවසානයේදි මම අසු නැවැත්වූයෙමි.

සෑදලය පිට සිටම මම අවට නිරීක්ෂණය කළෙමි. ඉතා දුක්බර ලෙස එයද වෙනස්ව ගොසිනි. හිතමිත්‍ර දොඩම් ගහත් එහි කහවන් ඵලදාවත් සොඳුරු සෙවණත් තවදුරටත් ගෙවත්තේ වූයේ නැත. කණේරු ගස මැලවී බිම ඇදවැටී ගොස්ය. වැට කඩා වැටී ඇත. මට මේ මොහොතේදීම සමූල ඝාතනය කර දමන්නට ඇහැකි අලුකුත්තේරු කලු මීහරක් රංචුවක් සැහැසි ලෙස මල් පාත්තිය ලෑටි ගාමින් සිටියහ. පැල් කොටයේ කවුළු පියන්ද දොරද වසා ඇත. සිදුවී ඇතැයි සිතිය හැකි සියලුම විපත්තීන් ඒ මොහොතේ මට සිහියට නැගිණි. නමුත් ඇත්තටම සිදුවූයේ කුමක්දැයි මා හට සිතා ගත නොහැකි විය. අසු පිටින් බැස අත්හැර දැමුණු නිවස වටා කෙටි පරික්ෂාවක් කොට මා නැවත අසු පිටට නැග නිවස බලා අසු පැදවූයේ යම් ගම්වැසියෙකු ඒ ඛේදජනක කතාව මා ඉදිරියේ දිග හරිතියි යන චකිතයකිනි.

Sinhalese Up-Country Girl photographed by Plate & Co. [Image Courtesy: www.imagesofceylon.com]

මාගේ බංගලාවට පියමං කරන්නට ඇති වක් මාර්ගය කරා මා එන විට සන්ධ්‍යාව ඇරඹී තිබිණි. සිදුවී ඇතැයි කියා මා නොදන්නා දෙයින් මම බියකට පත් වි සිටියෙමි. එහෙත් ඒ පැරණි බංගලාව පුරුදු පරිදි තිබූ ලෙසම කෝපි වතු යාය මැද නිහඬව නිසසලව එලෙසම තිබිණි. නමුදු එක් වරම නෙත ගැටුණු යම් වෙනසකි. බංගලාවේ ඉදිරි ආලින්දයට මුහුණ ලා වූ කුඩා තණ බිම් කැබැල්ල මධ්‍යයේ වැඩුණු දොඩම් ගසත් කුඩා මල් පඳුරුත් දැක මට මගේ නෙත් අදහා ගත නොහැකි විය. ඒ දොඩම් ගස මා මහත් පාළුවට පත් කළ ඩොචීගේ ගෙවත්තේ තිබූ දොඩම් ගස මෙනි. මගේ පුංචි මල් කුමරිය කෝපි ගසක් පිටුපසක සිට මා දෙසට එබී බලනු ඇතැයි යන සිතුවිල්ලක් මා හට ඒ මොහොතේ පහළ විය.

Sinhalese Low-Country Bride and Groom [Image Courtesy: www.imagesofceylon.com]

මා මෙලෙසින් දොඩම් ගස දෙස බලා සිටිද්දී මගේ සේවකයා පැමිණ මා අත ලියමනක් ගෙන තැබුවේය. ස්වදේශික ක්‍රමයට වියලුණු කොළ පතක සිංහල අකුරින් එය ලියවී තිබිණි. ඒ ලියමන මාගේ සිසුවියගෙන් ඈ අතින්ම ලියවුණකි. කෙටි වාක්‍ය කිහිපයකින් සිදුවූ සියල්ල එහි කියා තිබේ. ඈ ජීවතුන් අතර බව දැනීමෙන් මා සිතට සහනයක් ඇති විය. එක් තරුණ, ධනවත්, කොළඹ විසූ ක්‍රිස්තියානි ව්‍යාපාරිකයෙකු සමඟ ඈ යුග දිවියට එළඹ ඇත. ඈ ඉක්මනින්ම අපේ පල්ලියේ සාමාජිකයෙකු වීමට අදහස් කරගෙන සිටියි. ඈ වෙනුවෙන් මා කළ සියලු දේට ඇය තම හෘදයාංගම ස්තූතිය පළ කරන්නීය. ඇගේ අඳ මහලු මුත්තණුවන්ද ඔවුන් සමඟය. ඔවුන් සියල්ලන්ම ඉතා සතුටිනි. මාද එසේ සතුටින් ඇතැයි ඔවුහු විශ්වාසය පළ කරති. මාගේ උයනේ, මා මහත් ඇලුම් කළ, නිතර සෙවණේ වාඩිවී සිටින්නට ප්‍රිය කළ දොඩම් ගසක්ද ඇගේ වත්තෙන් ලබාගත් මල් පඳුරුද ඈ සිටවූ බව කියා තිබේ. එළඹෙන සෑම වසරකම ඉන් නැවුම් සිසිල් දොඩම් ගෙඩියක විශාල ඵලදාවක් මා හට ලබා දෙනු ඇතැයි ඈ ප්‍රාර්ථනා කොට ඇත. 

Low-Country Sinahlese Bride [Image Courtesy: www.imagesofceylon.com]

මේ ලියමන කියවූ පසු මගේ නෙතට ශෝකයේ සහ වේදනාවේ කඳුළක් ඉනූ බව මා කියූ විට මෙය කියවන ඔබට සමහර විටෙක සිනහවක් නැගෙනු ඇත. මා ඒ අසරණ දැරියගේ සතුටම සහ සැපතම ප්‍රාර්ථනා කළ බව දන්නේ දෙවියන් පමණකි. ආචාරසම්පන්න අහිංසක දැන හැඳිනගැනීමෙන් ඔබ්බට ගිය ආකාරයකින් මා හට කිසිදින ඈ දෙස බලන්නට නොහැකි වුණද, ඇගේ සරල නිර්මලත්වයට මා ඇලුම් කළද, ඇගේ වෙන්වීම මා හට තදින්ම දැනිණි. ජනයා රැස්කමින් සිටින බටහිර නගරවල වෙසෙන බොහෝ දෙනෙකුට, වනචාරි, හුදෙකලා, වනදිවියක් ගත කරන මාගේ, මෙවන් සහචරයෙකුගේ අහිමිවීම අතිශය නොවැදගත් කරුණක් වුවත් මා හට නම් මෙය මගේ ජීවිතයේ සිදුවූ වැදගත් සිද්ධියකි.

Low-Country Sinhalese Man photographed by Skeen & Co [Image Courtesy: www.imagesofceylon.com]

මාගේ සේවකයා එම කුඩා ලියමනේ නොවූ දේ පිළිබඳ කීවේ ඉන් අනතුරුවය. ඔහු කී පරිදි ඩොචීගේ සිංහල ආදරය දිනාගත් ඒ තරුණයා අන් කිසිවෙකුත් නොව දිනක ඈ කරුණාවෙන් පිහිට වූ සෙනෙහසින් රැක බලාගත් මංකොල්ලකෑමෙන් පහරලත් පහතරැටියාය. ඔහු තම ව්‍යාපාරයේ සාර්ථකත්වයට පැමිණ දැන් කොළඹ විශාල සාප්පුවක හිමිකරුවෙකුව සිටියි.

ඉන්පසු නැවත මා මල්වත්ත ගම්මානයට පය තැබුවේ බොහෝ කලකට පසුය. එය තව දුරටත් මා හට "මල් වත්තක්" නොවිණි. මා හට කරන්නටවත් ආසවක් කියා වූ එකම දෙය වූයේ ඩොචීගේ සුන්දර සිනහවෙන් පිරුණු මුහුණින් මා නිතරම පිළිගත් ඒ හරිත පැහැ වැටත් කඩුල්ලත් පසු කිරීමය. මා හට දුකත් සංතාපයත් පමණක්ම ගෙන එන ඒ ස්ථානය තවදුරටත් නොදකිනු වස්, ගම්වැසියන් යෝදා වලව්ව අසලින් අලුත් පාරක් කපා දෙන ලෙස මහලු කෝරලේට මම අවසානයේදි ඇවටිලි කළෙමි. බොහෝ විපර්යාසයන්ට ලක්වුණු ගම්මානයද එහි වැසියන්ද අතරේ ඉතා ඉක්මනින්ම මම ගමට නන්නාඳුනන්නෙක් බවට පත් වීමි.

ජෝන් කැපර් විසින් රචිත "පැරැණි ලක්දිව : පුරාණ ලංකා දිවියේ සටහන්"

පළමු පරිච්ඡේදය : මල් වත්ත

SKETCHES OF CEYLON LIFE IN THE OLDEN TIME BY JOHN CAPPER

CHAPTER I: The Garden of Flowers

My progress with the flower-girl’s schooling was satisfactory, and I had besides, the pleasure of finding her inclined to cast aside the superstitions of Buddha. In these tasks I was at this time aided by the teacher of the Government school, a Portuguese descendant, who seconded my efforts most zealously. The months flew rapidly past, and twice a week found me and Dochie seated beneath the shady foliage of a young orange tree, deep in our labors.

It was quite the end of the hot season, that I was compelled to leave my plantation and journey across the country to the opposite coast of the Indian peninsula, in search of Malabar labourers to secure the coming crop. I was absent nearly two months, and found myself one cool pleasant day in August riding homewards across the broad open prairielands adjoining’ Malwattie. The rich foliage of the jungle and the gardens shone as brightly as ever in the afternoon sun. The hill-streams rippled as pleasantly down their stony courses. Yet the village was no longer the spot I once knew it ; brawling and angry words were easily met with ; its old patriarchal peace and simplicity had departed from it. I rode on musingly, and at length pulled up in front of Dochie’s little garden ; I started in my saddle at observing that it also was changed, and so sadly too. The friendly orange tree with its yellow fruit and its pleasant shade, was not there. The oleanders were drooping in the ground ; some of the fence was torn down, and a vile black bullock, that I could have massacred on the spot, was cruelly browsing over the flower-beds. The door was closed ; the shutters were fastened I imagined all sorts of calamities to have happened, everything in short but what was actually the case. I made one brief inspection of the new neglected place ; then mounted my pony and rode homewards fearing lest some villager should break the tale of sorrow.

It was nearly evening when I rode up the winding path leading to my bungalow, oppressed with a fear of I knew not what. The old building stood, as it ever had done, quietly and humbly in the midst of the coffee fields, but I saw at once there were some changes. I could scarcely believe my eyes when I beheld in the centre of the little grass plot, facing my front verandah, some small flowering shrubs and an orange tree so like the one I had missed from Dotchie’s garden that I began to fancy I was still down in the village, and that the little flower-girl was peeping at me from behind some of the coffee bushes.

As I stood looking at the orange tree my servant placed a letter in my hand, traced in true native style, on a dry leaf in Cingalese characters. It was from my pupil herself, and told me in a few simple sentences all that had occurred. I breathed more freely to find her alive. She was married, she said to a young and rich Cingalese trader, a Christian and inhabitant of Colombo. She hoped shortly to be admitted a member of our Church, and thanked me deeply for what I had done for her. The old blind man her grandfather was with them, and they were all happy. They trusted I should always be so. In my garden, she said, she had caused to be planted the orange tree I had so often admired and sat under, with a few flowers from her garden. She prayed that for many years to come, the tree would yield me plentiful crops of cool, refreshing fruit.

The reader will perhaps smile when I say that, after reading this note, I shed some tears, tears of real sorrow and pain. Heaven knows I wished the poor girl well and happy ; but though I never could have looked on her other than as a gentle innocent acquaintance, loveable for her simple purity, I felt her departure keenly. To the many dwellers in the thronged cities of the west, the loss of such a companion of my wild, lonely, jungle-life, may appear trivial enough ; yet to me it was an event.

My servant told me what the little note had omitted. Dochie had been wooed and won with true Cingalese brevity, by the same young low-countryman who had been so kindly sheltered and tended by her when robbed and beaten, as I have before told. He had been successful in trade, and had now a large store in Colombo.

It was long before I ventured again near Malwattie. To me it was no more a “ garden of flowers ” and least of all did I care to pass by the green fence and gate where Dochie’s pretty smiling face had so often welcomed me. At last I persuaded the old Korale to set some of the villagers to work and open a new path for me nearer his own bungalow, by which means I ever after avoided a spot, the sight of which served but to fill me with vain regrets. The place and the people were so changed that I soon become a stranger in the village.

ලක්දිව ගමන් සටහන් පිටු අංක: 8